Eyt ile emekliliği hak ettiyseniz, vakit kaybetmeden emekli olabilmeniz için öncelikle haklarınızı bilmeniz ve bu doğrultuda yasal başvuruları yapmanız sürecin doğru ve hızlı bir şekilde ilerlemesi adına oldukça önemlidir. Emeklilikte yaşa takılanlar için çıkartılması gündemde olan EYT, beraberinde birçok soruyu da getirmiş durumdadır. Bu soruların başında ise kazanılan hakların ve bu haklar doğrultusunda yapılması gerekenlerin ne olduğu konuları gelmektedir.
Eyt’lilere müjde veren yetkililer, aynı zamanda eyt ile emekliliğe hak kazanan işçilerin hem sahip olduğu haklar hem de yapması gerekenler konusunda birtakım açıklamalarda bulundu. Bu açıklamalar doğrultusunda eyt ile emeklilik hakkı kazandıysanız şartlar uygun olup olmadığınız ve haklarınızın neler olduğunu kolayca öğrenebilirsiniz.
EYT yasasında sınırı 1999 öncesi olarak sınır koyulmuştur. Bu sınıra göre hem kadın hem erkek işçiler fark etmeksizin tüm eyt ile emekli olmak isteyen işçilerin sigorta başlangıç tarihinin 8 Eylül 1999 ve öncesi olması gereklidir. Sınır tarihinin yanı sıra aynı zamanda işçilerin ödenen prim konusunda da karşılamaları gereken koşullar bulunmaktadır.
8 eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olan ve emekli olmak isteyen erkek işçilerin 25 yıllık, kadın işçilerin ise 20 yıllık hizmet sürelerini tamamlamış olmaları gerekmektedir. Bu şartları taşıyan kadın ve erkek işçiler emeklilikte yaşa takılanlar arasında yer almaktadır.
EYT yani açılımıyla emeklilikte yaşa takılanlar, gündemde olan EYT düzenlemelerine dahil olup olmadığını merak etmektedir. 8 Eylül 1999 öncesi SSK, Bağkur ya da Emekli Sandığı gibi sigorta girişi olanlar EYT’li olmaktadır.
8 Eylül 1999 öncesi 20 yıl prim ödeyen kadın işçiler, yine 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan ve en az 25 yıl sigorta primi ödemiş olan işçiler genel olarak EYT kapsamında değerlendirilmektedir. Eğer bu şartları taşıyorsanız siz de EYT’li olduğunuzu anlayabilirsiniz.
EYT, sigorta kaydı 8 Eylül 1999 tarihi öncesinde olan kişilerin kademeli emekliliğini gündeme getiren yasa tasarısıdır. Bu doğrultuda EYT; SSK, Bağkur ve tarım sigortalısı olan çalışanların yanı sıra memurları da kapsamaktadır. 8 Eylül 1999 öncesinde işe başlamış olan kadınlarda 20 yıl, erkeklerde ise 25 yıl çalışmış olma şartı aranmaktadır. Prim ödemesi ise 3600 gün tabanına eşitlenmiştir.
Bu şartların yanı sıra emeklilikte yaşa takılan çalışanların yaş koşulunu da karşılamaları gerekmektedir. Bu koşula göre kadın çalışanların 58, erkek çalışanların ise 60 yaşında olması gereklidir. Dolayısıyla da EYT’ye takılan çalışanların prim ve sigorta şartlarının yanı sıra yaş sınırını da geçmiş olması gerekmektedir.
Belirli bir süre çalışmışlığı olan ancak yaşı tutmadığı için emekli olamayan çalışanlar için EYT, son derece umut verici çalışma haline gelmiştir. Yaş, sigorta kaydı tarihi ve prim şartlarını karşılayan tüm kadın ve erkek işçiler bu şartlar doğrultusuna EYT ile emekli olabilmektedir.
Kadınlar için 58, erkekler için 60 yaş şartı olan EYT, prim şartını ise 3600 gün olarak belirlemiştir. Bu şarta göre bu düzenlemeler kapsamında emekli olmak isteyen kadın-erkek fark etmeksizin tüm çalışanların 8 Eylül 1999 tarihi öncesinden başlamış ve en az 3600 gün prim ödemiş olması gereklidir.
EYT kapsamına giriyorsanız ancak primlerinizde evlenme, askerlik ve doğum gibi nedenlerden dolayı ara boşluklar var ise bu noktada boşlukları doldurma hakkınız söz konusu olmaktadır. Askerlik, doğum ya da evlenme gibi nedenlerle prim eksikliğiniz var ise bu durumda iki farklı şekilde primlerinizi tamamlayarak emeklilik hakkı kazanabilirsiniz.
Öncelikle tercih edebileceğiniz ilk yol; borçlanma yapmaktır. Ara boşluğunuz kadar borçlanma yaparak prim eksiğinizi kapatabilir ve böylece emekli olabilirsiniz. Eğer borçlanma yapamıyorsanız o halde eksik gün priminiz kadar çalışarak tamamladıktan sonra emeklilik dilekçenizi verebilirsiniz.
Emekli olabilmeniz için kanunlar kapsamında ölüm, yaşlılık ve malullük gibi uzun vadeli sigorta kollarında prim ödenmemektedir. Bu uzun vadeli sigorta kollarına staj da dahildir. Dolayısıyla da eğer eğitim hayatınızın bir döneminde staj yaptıysanız ve bu staj sırasında sigortalı olduysanız bu sigorta kolu staj olarak nitelendirildiğinde EYT kapsamına girmeyecektir.
Eyt hakları arasında yer alan maddelerden birisi de kıdem tazminatıdır. Eğer en az 1 yıl boyunca çalıştığınız iş yerinden emeklilik sebebi ile ayrılıyorsanız işverenden kıdem tazminatı talep etme hakkınız, işverenin ise bu tazminatı ödeme yükümlülüğü vardır.
Kıdem tazminatınızı talep ettiğiniz takdirde eğer işveren bu ödemeyi yapmak istemiyor ise önce noterden belirli bir süre içerisinde bu ödemeyi yapması için ihtarname çekebilirsiniz. İhtarnameye karşılık halen hakkınızı alamıyorsanız o halde mutlaka bir avukat ile anlaşıp avukat eşliğinde işverene kıdem tazminatı davası açmalısınız. Mahkeme yoluyla hak ettiğiniz kıdem tazminatını alabilirsiniz.
Birçok kişinin merak ettiği eyt hakları konusundan birisi de kullanılmayan yıllık izinlerdir. Eğer birtakım şartları karşılıyorsanız ve EYT kapsamına giriyorsanız o halde çalıştığınız firmadan içerde kalan izinlerinizin ücreti alma hakkınız bulunmaktadır.
Emekli olurken yıllık izin ücretini alabilmeniz için o işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmanız gereklidir. Bu noktada emeklilik sürecinde işverenden yıllık izin ücretini talep etme hakkınız vardır.
Eyt emekliliği kapsamına giriyorsanız bu noktada öncelikle hem tüm haklarınızı hem de yapmanız gerekenleri bilmeniz sürecin hızlanması açısından önemli olacaktır. ETY kapsamına girdiğiniz takdirde özellikle sigorta priminiz üst seviyeden ödeniyor ise vakit kaybetmeden emeklilik dilekçenizi vermelisiniz.
Sosyal Sigortalar Güvenlik Kurumu’na emeklilik dilekçenizi verirken eğer çalıştığınız işyerinde en az 1 yıldır çalışıyorsanız kurumdan “kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir” ifadesi olan belgeyi alarak kıdem tazminatınızı alabilmek için bu belgeyi işvereninize vermelisiniz. Böylece emeklilik sürecinizi ve hızlı haklarınızı elde ederek yürütebilirsiniz.
